Урок калмыцкого языка
методическая разработка по теме
Кичәлин төр: «Хавр»
Кичәлин күцл: Хаврин ирҗәх тускар темдгдүд шинҗләд,шин үгмүдлә таньлдҗ, шүлг чееҗәр дасч авх.
Кичәлин дүнцл: зург, таблица-матрица,сигнальн карточкс, граф-схем.
Кичәлин йовуд.
I. Оргмомент.
— Ямаран бәәнәт? – Гем уга.
— Тана ээҗнр-аавнр ямаран бәәнә? – Гем уга.
Эндр бидн кичәлдән олн-зүсн көдлмш кеҗ, шин үгмүдлә таньлдж, шүлг чееҗәр дасхм. Хаврин ирҗәх тускар темдгәд шинжләд, күүндвр кехм. Кех көдлмш дала, келлһән ясулчкий.
Источник
Урок калмыцкого языка
Открытый урок по калмыцкому языку,посвященный защитникам родины.
Просмотр содержимого документа
«Урок калмыцкого языка»
9 класс. Төр: Төрскән харсачнр.
Күцл:- Төрскән харсгч дәәнд яһҗ әмтн әмән әрвлл уга ноолдсинь, нернь туурсн баатрмудын үүлдвр медүлх ;
-« Төрскән харсачнр» гидг төрәр патриотическ сурһмҗ өгх;
Олзлх дөнцлмүд: ИКТ, зургуд, дегтрин һәөхүл.
1.Оргмомент. Кичәлин күцлә таньлдлһн. (Слайд №1,2)
Мендвт! Эндр мана школд гиичнр болҗ мана района багшнр ирв. Ода таньлдад, нер-усан келтн. Эндрк кичәлдән мадн ТөрсКән харсгч дәәнд яһҗ әмтн әмән әрвлл уга ноолдсн тускар, нернь туурсн баатрмудын үүлдврмүдин тускар сергәһәд күүндхвидн.
2.Дассан давтлһн.(Слайд №3)
үзг үг үгин ниицлһн зәңг.
-Ода ямаран җилин цаг? (Ода хавр цаг)
-Граф-схем олзлад хаврин йиртмҗин бәәдлин тускар келтн.(Слайд №4 )
(Сурһульчнр схемәр келнә).
-Хаврт ямаран сән өдрмүд (нәр өдрмүд)болна? (Цаһан Сар, Күүкд улсин Өдр, Навруз, Масленица, Диилврин Өдр…)
-Мөрн сард Хальмг Таңһчд 1993-гч җиләс авн ямаран нәр болна? (Бамб цецгин частрин өдр).
-Бамб цецг хальмг теегин юн болна? (Бамб цецг хальмг теегин кеермҗ болна).
-Бамб цецгин тускар тадн ю меддвт? (Бамб цецг һазриг йир сәәхн өңгәр кеерүлнә.Эдн улан, шар,оошк болна. Бамб цецг Улан Дегтрт бичәтә. Бамб цецгәһән хархмн, хәләхмн, таслхмн биш!)
-Эн 2010-гч җил Хальмг Таңһчд – Гөрәснә җил гиҗ нерәднә.
б) (Слайд №6) Текст зәңг-зәңгәр умшад, орчултн.
Даалһврмуд:- Юн? гидг сурврмудт хәрү өгдг үгмүд олтн.
-Ямаран? гидг сурврмудт хәрү өгдг үгмүд нерәдтн.
Ю кенә? Яһна? гидг сурврмудт хәрү өгдг үгмүд нерәдтн.
Ямаран орч нерд эн текстд харһна?
-Эгшгин таарлт зокалар ирлцүлсн үгмүд келҗ өгтн.
3.Шин төр.а) Багшин үг.
-Хөн сарин йиснд – Диилврин Өдр. Эн җилд ямаран Диилврин өөн мадн темдглҗәнәвидн?
( Диилврин 65-гч өөниг темдглҗәнәвидн).
Эн Төрскән Харсгч Алдр дәәнә җилмүдт цуг олн Советск Союзин үрмүд босад Төрскән харсв.Теднлә хамдан хальмг үрдүд эврәннь орн-нутган харслһнд әмн-цогцан хармнл уга ноолдла.Эн күнд цаг, дән кезәчн мартгдшго.
-(Слайд №7) Фронтд йовсн Нармин Морхаҗ, Көглтин Дава, Инҗин Лиҗ, Дорҗин Басң, Хоньна Михаил ахта публицистическ янзта очеркс, статьяс әәрмин газетд элвгәр орс келәр барлад,шорта бууһарн чигн хортыг күүчҗ йовсмн.
Тылд үлдсн Басңга Баатр,Лееҗнә Церн, Басңга Мукөвүн нань чигн ахта эврәннь болд үзгәрн, хурц келәрн, мергн билгәрн догшн хар саната өшәтнриг күүчҗ ач-тусан олндан күргсмн.Тер күчр күнд дәәнә цагт «фронт-тыл» гиҗ йилһл уга, негн бәәcмн.
-Хальмг бичәчнрин Төрскән харсгч Алдр дәәнә цагт нерәдсн үүдәврмүд нерәдтн.
— Басңга Баатрин « Экин туск частр» наадд кен-кен һол дүрнь? (Сән-Белг-эк,Данара-бернь, Пүрвә- отхн көвүн, Бамба, Элдә-түрүн өдрәс дәәнд).
Видео: Учим калмыцкий за 16 часов🌷 Первая серия! 🌏🔥Скачать
Видео: Уроки Калмыцкого языка. Урок первый, вводныйСкачать
-Ямаран зовлң эн пьест учрҗ? (Төрскән харсгч Алдр дән эклв).
-Түрүн һарцд Сән-Белг Пүрвә хойр юуна тускар күүнднә? (Пүрвә дәәнд йовхар седнә, экнь зөвшәрнә).
-Тегәд Пүрвә экдән ямаран уха орулна? ( Ик баһ уга цуһар фашизмин өмнәс босх зөвтәвидн).
— Пүрвә зурсн карикатур хәләчкәд Сән-Белг юн шиидв?(Зөвән өгнә. Сән-Белг залуһан, ууһн көвүһән, күүкән урдк дәәнд алулчксн күн.Шин дәәнә өмн хойр көвүнь цергт йовх, теднән бас хорҗ одвза гиһәд, икәр әәдг, тегәд отхн көвүһән цергт йовулшгоһар седҗәнә.Болв дән экләд Сән-Белг ухаһан соляд, отхн көвүһән дәәнд йовулна ).
Ашнь: Cән- Белгин үрд- йоста патриотнр. Көвүднь Элдә, Бамба, Пүрвә – йоста Төрскән харсачнр. Советск Союзин өрк-бүлд болһнас йовсн үрднь цуһар эднлә әдл бәәcмн.
Cән- Белгин үрд маднд оньдин үлгүр!
Төрскән харсгч Аһу Ик дәәнд орлцсн кедү хальмг баатр Герой Советского Союза гидг нер зүүв? ( 21)
Хальмг баатрмудын нер келтн, кениг тадн меднәт? (Эрдни Деликов, Тамара Хахлынова, Юрий Клыков, Володя Косиев и т.д.)
Эн баатрмудын тускар кесг дегтрмүд һарла. (показ выставки) («Дочери Калмыкии», «Калмыкия в Великой Отечественной войне», «Яшкуляне в боях за Родину» и др.)
Дорҗин Басң «Туурмҗ» гидг поэмдән кенә тускар бичҗ? (Дорҗин Басң Советск Союзин Геройин Делгә Эрднин тускар бичҗ.)
Делгә Эрднин тускар Наран ахрар келҗ өгнә.
(сообщение Нарана стр: 46-47 мет. руководство)
Советск Союзин Геройин Делгә Эрднин нерн мөңкрснь юунас медгднә?
(Делгә Эрднин нер зүүҗәх совхоз, уульнц бәәнә.)
Калян Санҗ «Андһар» гидг поэмдән кенә тускар бичҗ? Кендән үүдәврән нерәдҗ? (Партизанк Тамара Хахлыновад нерәдҗ)
Тамаран тускар Эльмира келҗ өгнә.(Сурһульч ахрар келҗ өгнә)
Тамара Хахлыноин нер яһҗ мөңкрв? (Өдгә цагт хальмг медицинск колледж Тамара Хахлынован нер зүүҗәнә)
Эн җилд мана Хальмг Таңһчт Советск Союзин Геройин Басан Бадьминовичин өөн темдглҗәнә.
(Показ слайдов,№9.Багш амн үгәр Городовиковин тускар келҗ өгнә.Солдаты городовиковского призыва. Мана селәнд баахн цагтан ирәд, олн җилдән связьд көдләд, ода ачта пенсионер Клевакин Федор Федорович.Түүнә тускар келх)
г) Тер дәәнә цагт эврәннь чидлән, әмән хармнлго мана өөр бәәсн улс бас зовлң үзв.
Мана Молодежный селәнд бәәсн ветеранмудын нер-усн нерәдтн.(Слайд №10)
(Алипов Саид Алипович,
Азаматов Абдулла Телеушевич,
Джаншинов Сабир Бигалиевич,
Усачев Михаил Васильевич,
Кошелева Пелагея Дмитриевна,
Ергалиев Мустахим Капешевич )
Тылд көдлҗәсн әмтн мана селәнд бәәнү? Нер- уснь келтн.
— Басангова Монгол Хоняевна
— Шереметьева Мария Николаевн
— Захарова Фаина Александрова
— Доронина Александра Георгиевна
— Шукатаев Муса Арстанович
Эн дәәнә болн күч – көлснә ветеранмуд мадна селәнд бәәнә, мадн теднд
Дәәнә туск төр-седв оньдинд мартгдшго, бөкшго, чинрән алдшго.Цаг-цагт делкәд дәәнә һал асад,зальнь унтрхш.
һ)Өдгә цагт Диилврин Өдр тадн яһҗ давулнат?
д)Гертән тадн үлгүрмүд, шүлгүд олад, дасх биләт. Дассан келҗ өгтн.
Делкә бүклдән ханна.
Үлгүрмүдин учр-утхар күүндвр кех,девтртән бичүлх.
-Таднд ямаран үг таасгдну дән аль эв?
Тадн ямаран болхар седнәт зөргтә аль әәмтхә?
Кенәс үлгүр авхар седҗәнәт?
урок калмыцкого языка
урок калмыцкого языка запись закреплена
Сергей Кикеев
урок калмыцкого языка запись закреплена
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
урок калмыцкого языка запись закреплена
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
урок калмыцкого языка запись закреплена
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
Өрүнтн сән болтха! (Пусть добрым будет утро!)
Танад киитн?(у вас холодно?) Манад киитн.(У нас холодно)
Манад (у нас) өцкүлдүр(вчера) өдрин дуусн(целый день) хур орв(шёл дождь), киитн салькн үләв(дул холодный ветер). Эндр невчкн сән(сегодня немного лучше)), невчкн дулан(немного теплее).
Показать полностью.
Элстд зулын өдрлә цасн унв (В Элисте на праздник Зул выпал снег).
Бас киитрв(тоже похолодало).
Ода(сейчас) хур орҗана( идёт дождь), цуг(все) хаалh мөстчодв(дороги покрылись льдом)
Ода(сейчас) асхн(вечер).
Уга(нет), киитн биш(не холодно). Орсн(выпавший) цасн(снег) хәәлҗәнә (тает). Һаза(на улице) бальчгта(грязно, слякоть).
Манад(у нас) орүһәр(по утрам) зәрмдән(иногда) шовуд(птицы) дуулна(поют).
#хальмгкелн
урок калмыцкого языка запись закреплена
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
Күн болх баhасн,күлг болх унhнасн. Человек с ребёнка, скакун с жеребёнка.
Хоома күн хойр көдлмштә Ленивый человек делает работу дважды.
Залу күн заңһсн талан, зандн модн нәәхлсн талан.
Мужчина куда указал, сандаловое дерево – куда наклонили
Күн ахта, девл захта. У шубы воротник, у человека братья
Эндр кеҗ болх көдлмшән, маңһдур күртл бичә бәәлһ.
Не откладывай на завтра то, что можно сделать сегодня.
Малян шарх эдгдг, Шрам от плётки заживает,
Келнә шарх эдгдг уга. А от слов не заживает.
Заагар салькн ордг, Ветер в щель заходит,
Зааврар ухан ордг. От наставлений – ум приходит
Цааһан сар бәрҗ нааһан нар бәрҗ С одной стороны Луна, с другой Солнце
Сәәхн чирә үзхин ормд, сарул седкл үз. Чем красивое лицо, лучше светлая душа.
Сәәхн чирә үзхин ормд, сарул седкл үз. Чем красивое лицо, лучше светлая душа.
Сурhуль уга күн сохр мет. Человек без учёбы, подобен слепцу.
Ус үзәд уга бәәҗ, һосан бичә тәәл.
Не зная броду,не суйся в воду.
Арh угад ачур уга.
У кого нет способности, у того нет и удачи.
Ховд үнн уга В сплетне нет правды
Хуучнд худл уга В старине нет лжи
Ховд үнн уга, худлд сән уга В сплетне нет правды, во лжи нет добра
Селвг уга, цецн уга, буульмҗ уга, баатр уга.
Без совета не бывает мудрецов, без похвалы не бывает богатырей
Дееснә утнь сән, үгин ахрнь сән. В веревке длина хороша, а в слове краткость
үгин ахрнь сән, элгнә батнь сән – в слове краткость хороша, а в родне крепость
Зөргтә күн нег үкдг, әәмтхә күн арв үкдг. Смелый раз погибает, трус – десять раз
ЭЛСН YЛYДДГ, ЭЛГН YЛYДДГО. Песок бывает лишним, а родственники нет
El De запись закреплена
урок калмыцкого языка запись закреплена
Видео: Калмыцкий язык: 1-й урок | Хальмг келн: 1-гч кичәлСкачать
Видео: Уроки калмыцкого языка. Урок второйСкачать
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
урок калмыцкого языка запись закреплена
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
урок калмыцкого языка запись закреплена
ПОДСЛУШАНО КАЛМЫКИЯ
урок калмыцкого языка запись закреплена
ХКК: Хальмг келнә клуб | Калмыцкий язык в Москве
Урок калмыцкого языка. «Тоолгч нерн».
Обобщение темы (6 класс)
Кичәлин төр: «Тоолгч нерн»
— тоолгч нернә туск медрл батлад, бичкдүдин кел ясрулҗ, то, хурһдын нер меддг медрлинь шүүҗ авлһн.
— өвкнрин авъясиг дасҗ, цааранднь гүүдлүллһн.
Кичәлин дөңцлмүд : дегтр, компьютер
Багшин болн сур µ ульчнрин күүндвр:
— Теңгрин бәәдл эндр ямаран?
+ Эндр бүркг, салькта, цаста, үүлтә өдр.
— Ода ямаран җилин цаг?
+ Нарн халулна, цасн шулун хәәлнә, дулан салькн үләнә….
— Эндр долан хоңгин ямаран өдр?
Урдк кичәлмүдтән бидн тоолгч нерн гидг төр даславидн. Эн төрән эндр сәәнәр батлхмдн.
2009 (хойр миңһн йисн)
1998 (миңһн йисн зун йирн нәәмн)
— Тоолгч нерн гисн юмб?
— Ямаран тоолгч нерн бәәнә?
— Ямаран сурврмудт хәрү өгнә?
Негн, хойр, һурвн, зун ( үндсн тоолгч нерн: кедү?- количественное )
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Ямаран сурврт хәрү өгнә?
Негдгч, тавдгч, хөрдгч, зур ha дгч (дара т.н.: кедүдгч?- порядковый )
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Ямаран сурврт хәрү өгнә?
Хойрта, арвта, тәвтә (нас медүлгч т.н.: кедүтә?- возрастное )
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Ямаран сурврт хәрү өгнә?
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Ямаран сурврт хәрү өгнә?
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Ямаран сурврт хәрү өгнә?
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Ямаран сурврт хәрү өгнә?
Видео: Калмыцкий язык: 2-й урок | Хальмг келн: 2-гч кичәлСкачать
Видео: Родной (Калмыцкий) язык. урок 1 (субтитры рус / eng)Скачать
— Кедү хүв? гидг сурврт хәрү өгнә.
— Эн ямаран тоолгч нерн?
— Хальмг улс кезәнәс авн эсвин нерд олзлна. Эн олна эсвин элементмүдәр мана өвкнр бәәдл-җирһлдән керглдг бәәҗ. Зәрм тоолла мадн ода таньлдхувидн.
түмн – десять тысяч
һурвна нег хүв – 1/3
һурвна хойр хүв – 2/3
хойр холван – вдвое
дөрв дәкҗ – вчетверо
Багшин ½ г: эдниг девтртән бичҗ авад, тодлҗ автн.
Сур h улян, 6-гч, сур h ульчнр, сәәнәр, классин, сурна.
Мана, сур h ульчнр, класст, бәәнә, 20.
Ээҗ, Саврин, 72, наста.
Мана, тогтла, 1988 җилд, школ.
Лу, Ца h ан, темдглгдлә, сарин, 25, Сар.
( Цаһан Сарин туск келвр- күүндвр)
Ода болхла, би таднла хамдан цаһан сарин тускар невчкн күүндхәр седҗә н әв.
Мана өвкнр ик кезәнәс нааран хальмг улсин авъясар эн өдриг даңгин темдглдг бәәҗ. Җилмүд җисәһәрн давад, җирһлиг зовлң дарад йовсн бийнь эн авъяс кезә чигн мартгддмн биш. Юңгад гихлә, әмтә-киитә хамгнь зуд, үвләс һарад, дулан хаврин кемд әрүл менд орҗахан медүлнә.
Багшин үг: ода болхла, цогц махн барлхмн.
Негн, хойр, һурвн, дөрвн, тавн
Цуһар бидн тоолҗ чаднавидн
Һаран өмәрән кехмн
Сурһулян сәәнәр дасхмн дасхмн.
8. Күүндвр ( сурһульчнр хошадар һарад, күүнднә, күүндврт тоолгч нер н олзлна ). Үлгүрнь:
— Эндр кед ү кич ә л болх?
— Эндр тавн кич ә л болх
Багшин үг: умштн. Бичтн. Тоолгч нердиг олҗ автн.Тедниг татасар таттн. Ю медүлҗәхинь амн үгәр цәәлһтн.
Нәәмдгч классин көвүд – күүкд сәәнәр сурһуль сурна. Өвсн деер Дорҗ Бадм хойрхн үлдсн бәәҗ. Церн, Санҗ, Цаһан, Һәрә дөрвүлн зунаһа совхозд көдлцхәв.
— Хальмг улс амар келгддг әвр ик урн үгин зөөртә, эврәннь цевр-цецн эпическ дуудан, туульсан болн туу æ ан хәәрлҗ хадһлад, түүндән дуран өгцхәнә. Болв теднәс хамгин дурта, хамгин ке сәәхн, үнн һол седклән тәвсн урн үгин баатр эпоснь «Жаңһр» болдмн. Эн эпосла сур µ ульчнр 3-гч классас авн экләд таньлдна. Тигәд мадн эндр эн зөөрән давтхмн. (Җаңһрин диилвр)
11. Кеедә өвгнә даалһвр.
— Хальмг улс эврәннь келндән эңкр хару. Хальмгин амн урн үгин заагт оньчта орм үлгүрмүд эзлнә. Үлгүрмүд – хальмг келнә мергн билгәс үүдсн, ухананнь эңкр сәәхн товчлмуд. Эн үлгүрмүдт тооолгч нерд бас харһна. (дуту то)
12. Саглр ээҗин тәәлвртә туульс.
— Тәәлвртә туульс хуучна цагас авн эндр өдр күртл хадһлгдсн болдг. Тәәлвртә туульст ямр нег юмн теҗгәр үзүлгдҗәнә.
13. Ода невчк ухаһан сергәхмн. Кроссворд тәәлхмн.
Багшин үг: нә, тигәд кичәлдән дассан юман давтад авчкмн.
— Тоолгч нерн гисн юмб?
— Ямаран тоолгч нерд бәәнә?
— Ямаран хаврин байр темдлҗәңәвидн?
Түрүләд үндсн, дарунь дара медүлгч, дарунь цуглулгч тоолгч нердтә зәңг c буулһҗ бичх.
Открытый урок по Калмыцкому языку
Кич ǝ лин т ѳ р : Эндр ямаран ѳ др? Тема урока : Какой сегодня день?
Кич ә лин к ү цл : Ө др ямаран болх тускар медрлинь г үү д ү лх. Какой будет день?
1.Кичәлин белдврин кем
Кичәл эклнә. Начинается урок
Һарарн бичхм, руками пишем
Чикәрн соӊсхм, ушами слушаем
Толһаһарн ухалхм. Головой думаем
Толһаһарн ухалад кичәлән эклхм. Головой думаем и начинаем урок
II . Дассан давтлһн повторение
Нег көвүг самбрт дуудх. Один мальчик у доски
С :Эн көвүн. Эн сурһульч. Это мальчик. Это ученик?
С : Эн көвүнә нерн Арслан. Этого мальчика зовут Арслан.
Нег күүк самбрт дуудх. Девочка у доски
III . Шин даслур оруллһн болн энүнә дамшлт ( повторение).
Үглин көдлмш ( словарная работа)
С : Теӊгр көк өӊгтә. Небо голубого цвета.
С : Нарн шар өӊгтә. Яһҗ нарн һарчахиг үзүлх. солнце жёлтого цвета.
Салькн үләнә, ветер дует
Хур орна, дождь идёт
Бальчг һарна. Начинается слякоть
1. Дегтрәр көдлһн ( работа с учебником)
С : Негдгч зургт. На первом рисунке
С : Эн хур. Это дождь
Үүлн ямаран өӊгтә? Облако какого цвета?
Үүлн көк өӊгтә. Облако голубого цвета
Нарн ямаран өӊтә? Солнце какого цвета7
Нарн шар өӊгтә. Солнце жёлтого цвета
2.Цогц – махмудан тинилһн. ( физминутка)
Сурһульчнр баг –багар күүнцхәнә. (групповая работа )
4.Цогц – махмудан тинилһн. (физминутка)
Би келҗәнәв я говорю
Би зурҗанав я рисую
Би бичҗәнәв я пишу
Би умшҗанав я читаю
Би дуулҗанав я пою
5. Дууллһн поём песню
Кичәл төгснә закончился урок
Завср эклнә перемена началась
Завсртан наадхм на перемене играем
Физкуль минутка составлена мною.
Номер материала: ДБ-510818
Не нашли то что искали?
Вам будут интересны эти курсы:
Оставьте свой комментарий
Подарочные сертификаты
Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако администрация сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.
Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение администрации может не совпадать с точкой зрения авторов.
