Чеченский язык ц1ердош правила (8 видео) | Технологии

Конспект урока по чеченскому языку на тему: «Ц1ердош»

10-г1а урок. 4-г1а класс.

-Бераш, де дика хуьлда шун!

-Вай д1айолор ю вешан рог1ера урок

-Х1етал-метал хаьийла шуна:

Х1уманаш, адам билгалдо,

Мила? Х1ун ю? хаттарш до.

Ойлаей хьо дийций вала,

Къамелан вай муьлха дакьа

Ду со, чехка алий вала?

-Муьлха къамелан дакъа ду и? (Ц1ердош).

-Ц1ердешан х1ун билгалонаш ю цу байта т1ехь ялийнарш?

(Х1уманаш, адам билгалдо, мила? х1ун? хаттарш ду).

-Вай тахана девзар ду ц1ердешнаш.

-Дуьйцур ц1едешан билгалонех лаьцна.

Басам, кисий, дари к1айн

Ша, дол, аьрша я 1аддий,

Уьйриг, мижарг, цхьа мисхал,

Нехча, берам я сискал,

Шар я морза, муьста бод,

Хьо д1аяла, нанийн дог.

-Муьлха х1уманаш ю байта т1ехь юьйцурш?

Тукар, т1ара, маха, басам, киса, дари, ша, дол.

-Х1ун билгалйо цара? (Х1уманаш).

-Муьлха къамелан дакъош ду уьш? ( Ц1ердешнаш).

Масала: мила? (стаг), муьлш? (бераш), х1ун? (буц, кехат)

— Ц1ердешнаш дожаршкахь а, терахьашкахь а хийцало:

адам-адамаш, кор-кораш, дешархо-дешархой, доттаг1-доттаг1ий;

-Ц1ердашнаш билгалчу цхьана классехь хуьлу:

— Ц1ердешнаш тобанашка декъало.

-Х1инца вай дуьйцур уьш муьлха тобанаш ю а, ц1ердешнаш муьлхачу тобанашка декъало а.

-Х1ара дешнаш тобанашка доькъур ду вай.

Слайд: (Нийса иштта хир ду)

Ораматаш аьллачу тобане-мукх, борц, бамба, хьаьжк1а, наьрсаш.

1аламан хиламаш аьллачу тобане-дарц, стелахаьштиг, дог1а, мох, йис.

Д ийнаташ аьллачу тобане-1ахар, борз, говр, гомаш, маймал.

Х1уманаш аьллачу тобане-тетрадь, не1, къолам, сурт.

-Х1инца вай билгалдоккхур ду, кхин муьлхачу тобанашка декъало ц1ердешнаш.

Х1ун?- хаттар х1оттадо кхийолчу моссо а х1уманна.

Масала: лам, дитт, стом, дог1а, 1алам, борз, сурт, наьрс, хьаьжк1а.

-1амийнарг т1еч1аг1деш, цхьа т1едиллар кхочушдийр ду вай.

Малх чубуьзна. Бераша аьхка садо1у. Дитташ т1ера г1аш охьаоьгу. Сан деда хьуьнан белхало ву. Меллаша дог1у ло.

— Билгалйохур ю вай предложенин меженаш.

Слайд: (предложенин меженашна к1ел сиз хьакха)

-Цу т1ехь вай ерзор ю вешан рог1ера урок.

-1одикайойла, марша 1ойла!

Номер материала: ДБ-191039

Не нашли то что искали?

Вам будут интересны эти курсы:

Содержание

Оставьте свой комментарий
Подарочные сертификаты
Поурочный план по чеченскому языку»ц1ердош»
Оставьте свой комментарий
Подарочные сертификаты
Ц1ердош. Презентаци, нохчийн мотт 3 кл.
Оставьте свой комментарий
Подарочные сертификаты
Открытый урок «Ц1ердош»
Просмотр содержимого документа «Открытый урок «Ц1ердош»»
План урока по чеченскому языку на тему «Ц1ердош легор. Къамелан дакъойх юкъара кхетам» (5 класс)
💥 Видео

Видео:«Нохчийн грамматика 3 минотехь (кхоалгIа дарс, цIердешан цIерниг дожар)»Скачать

Оставьте свой комментарий

Подарочные сертификаты

Ответственность за разрешение любых спорных моментов, касающихся самих материалов и их содержания, берут на себя пользователи, разместившие материал на сайте. Однако администрация сайта готова оказать всяческую поддержку в решении любых вопросов, связанных с работой и содержанием сайта. Если Вы заметили, что на данном сайте незаконно используются материалы, сообщите об этом администрации сайта через форму обратной связи.

Все материалы, размещенные на сайте, созданы авторами сайта либо размещены пользователями сайта и представлены на сайте исключительно для ознакомления. Авторские права на материалы принадлежат их законным авторам. Частичное или полное копирование материалов сайта без письменного разрешения администрации сайта запрещено! Мнение администрации может не совпадать с точкой зрения авторов.

Источник

Видео:Чеченский за пару минут. Урок 17 - Ц1ердош (Имя существительное). Онлайн изучение чеченского языкаСкачать

Поурочный план по чеченскому языку»ц1ердош»

1алашо : ц1ердашах болу хаамаш шорбар. Вайн дахарехь ц1ердешнийн маь1на довзийтар.

1.Ц1ера болх таллар.

Шардар № 240, аг1о 113.

2. 1алашо йовзийтар. Дешаре шовкъ кхоллар.

Мила? х1ун ю? хаттарш до.

Ойлаей хьо дийций вала,

Муьлха дакъа ду со ала. Ц1ЕРДОШ

-Стенах лаьцна ю стихотворени? (Ц1ердашах)

-Стенах лаьцна дуьйцур ду вай тахана?Муьлхачу хаттарна жоп дала деза вай? Д1адеша (Стенна оьшу вайн маттахь ц1ердешнаш)

3. Керла тема хьехар.

а) Ц1ердешнийн тидам бар.

-Муьлхачу хаттаршан жоьпаш ло цара? (Мила?)

-Уьш муьлхачу къамелан дакъош ду? (Ц1ердешнаш)

-Ц1ераш яхал хасстоьмийн? (1аж, хьач, кхор, балл)

Муьлхачу хаттарна жоп ло цара? (Х1ун?)

-Х1ун билгалйо? (Х1уманаш)

-Муьлха къамелан дакъа ду уьш? (Ц1ердешнаш)

-Ц1ераш яхал дийнатийн? (Цициг, етт, болз, ча)

-Цара х1ун билгалйо? (Х1уманаш)

-Муьлхачу хаттарна жопло? (Х1ун?)

-Муьлхакъамелан дакъош ду уьш? (Ц1ердешнаш)

-Яха олхазарийн ц1ераш? Дешархочун г1ирсан ц1ераш?

-Х1ун ду церан юкъара? (Уьш х1уманаш ю)

-Вуьшт а аьлча уьш ц1ердешнаш ду.

-Стенна оьшу ц1ердешнаш? (Вайна гонахарчу х1уманийн ц1ераш яха)

-Муьлхачу дешнех олу ц1ердешнаш?

Шардар № 242, аг1о 113-114.

-Д1аеша текст.Стенах лаьцна дуьйцу цу т1ехь?

-Ц1ердешнашна буха сиз хьакха.

-Д1аеша текст буха сиз хьаькхана ц1ердешнаш ца доьшуш.Муха хуьлу текст? (Текстахь дуьйцучух ца кхета, предложенин маь1на ца хуьлу)

-Стенна оьшу ц1ердшнаш?

в) Берашка шайга болх байтар.

Шардар № 243, аг1о 114-115.

5. Сада1аран миноташ

6.Керла тема кхин д1а а хьехар.

а)Кхечу къамелан дакъойх ц1ердешнаш дар.

Шардар № 244, аг1о 115.

-Д1адеша хьалхарчу мог1анера дешнаш. Цара х1ун билгалйо? (Х1уманийн дар)

-Муьлхачу хаттаршна жоьпаш ло цара? (Х1ун дан?)

-Уьш муьлххха къамелан дакъа хир ду? (Хандешнаш)

-Д1адеша шолг1ачу мог1анера дешнаш. Цара х1ун билгалйо? (Х1уманийн билглонаш гойту)

-Муьлхачу хаттаршна жоьаш ло цара? (Муха?)

-Муьлхачу къамелан дакъа хир ду уьш? (Билгалдешнаш)

-Оцу дешнах ц1ердешнаш кхолла. Масала ДЕША дашо дар билгалдо, ткъа ДЕШАР дашо х1ума билгалйо.

Деша –дешар тоха-тохар

хьеха –хьехар гайта-гайтар

-Муьдхачу къамелан декъах кхоьлли вай ц1ердешнаш? (Хандешнаш)

-Стено г1о ди вайна? (Суффиксо)

-Муьлханиг ю суффикс? (-Р-)

-Муха кхоллало хандешнех ц1ердешнаш? (Суффикс –Р- т1екхетарца)

дика-дикалла оьзда- оьздангалла

майра- майралла буьрса- буьрслла

—Муьдхачу къамелан декъах кхоьлли вай ц1ердешнаш? (Билгалдешнех))

-Стено г1о ди вайна? (Суффиксо)

-Муьлханиг ю суффикс? (-ЛЛА-)

-Муха кхоллало билгалдешнех ц1ердешнаш? (Суффикс –ЛЛА- т1екхетарца)

-Муьлхачу дешан ю шиъ суффикс? (Оьздангалла)

—

-Х1ун ду цу дешнийн юкъара? (Уьш ц1ердешнаш ду)

-Стенах олу ц1ердош?

-Цо муьлхачу хаттаршна жоьпаш ло?

-Муха кхоллало ц1ердешнаш?

8. Ц1ахь бан болх балар

Шардар № 245, аг1о 115. Бакъо 114 аг1он т1ера.

Номер материала: ДБ-1052169

Не нашли то что искали?

Вам будут интересны эти курсы:

Видео:4 класс. Чеченский язык. "Ц1ердош. Билгалдош"Скачать

Оставьте свой комментарий

Подарочные сертификаты

Источник

Видео:Нохчийн грамматика 3 минотехь (Хандош, цуьнан билгалонаш)Скачать

Ц1ердош. Презентаци, нохчийн мотт 3 кл.

Описание презентации по отдельным слайдам:

3 В класс
Тухаева З.И.
Нохчийн мотт

Х1уманаш,адам билгалдо
Мила? х1ун ю? хаттарш до.
Ойлаей хьо дийций вала,
Муьлха дакъаду со ала.
Ц1ердош

Ц1ераш яха дийнатийн
етт,
борз
ча
цхьогал
Х1ун?

Зезаг долу-уш самадели,
Тохадели, меттахдели.
Мохо патарш лестадо,
Г1ийла зезаг техкадо.
Малх схьакхийти, айбели,
Бода лоллуш, серло ели.
Полла г1оттуш, т1емабели,
Т1емаш лестош, лакхабели.

Шардар № 222, аг1о 110.

Деша – тоха-
хьеха – гайта-
ловза- лела-
Шардар № 224, аг1о 111.
Оцу дешнах ц1ердешнаш кхолла. Масала ДЕША дашо дар билгалдо, ткъа ДЕШАР дашо х1ума билгалйо.
Деша –дешар тоха-тохар
хьеха –хьехар гайта-гайтар
ловза-ловзар лела-лелар

Ц1ахь бан болх балар

Шардар № 223, аг1о 111.
Бакъо д./1.

Не нашли то что искали?

Вам будут интересны эти курсы:

Видео:Нохчийн грамматика 3 минотехь (Яххьийн цIерметдешнаш)Скачать

Оставьте свой комментарий

Подарочные сертификаты

Источник

Видео:Чеченский язык с нуля. Онлайн уроки. Урок 1Скачать

Открытый урок «Ц1ердош»

Просмотр содержимого документа
«Открытый урок «Ц1ердош»»

10-г1а урок. 4-г1а класс.

-Бераш, де дика хуьлда шун!

-Вай д1айолор ю вешан рог1ера урок

-Х1етал-метал хаьийла шуна:

Х1уманаш, адам билгалдо,

Мила? Х1ун ю? хаттарш до.

Ойлаей хьо дийций вала,

Къамелан вай муьлха дакьа

Ду со, чехка алий вала?

-Муьлха къамелан дакъа ду и? (Ц1ердош).

-Ц1ердешан х1ун билгалонаш ю цу байта т1ехь ялийнарш?

(Х1уманаш, адам билгалдо, мила? х1ун? хаттарш ду).

-Вай тахана девзар ду ц1ердешнаш.

-Дуьйцур ц1едешан билгалонех лаьцна.

Басам, кисий, дари к1айн

Ша, дол, аьрша я 1аддий,

Уьйриг, мижарг, цхьа мисхал,

Нехча, берам я сискал,

Шар я морза, муьста бод,

Хьо д1аяла, нанийн дог.

-Муьлха х1уманаш ю байта т1ехь юьйцурш?

Тукар, т1ара, маха, басам, киса, дари, ша, дол.

-Х1ун билгалйо цара? (Х1уманаш).

-Муьлха къамелан дакъош ду уьш? (Ц1ердешнаш).

Х1ума билгал а еш, мила? муьлш? х1ун? бохучу хаттаршна жоп лучу кьамелан декъах ц1ердош олу.

Масала: мила? (стаг), муьлш? (бераш), х1ун? (буц, кехат)

—Ц1ердешнаш дожаршкахь а, терахьашкахь а хийцало:

адам-адамаш, кор-кораш, дешархо-дешархой, доттаг1-доттаг1ий;

-Ц1ердашнаш билгалчу цхьана классехь хуьлу:

ваша ву-вежарий бу-1-ра класс,

нана ю-наной бу-2-г1а класс,

къолам бу-къоламаш бу-кхийолу классаш.

—Ц1ердешнаш тобанашка декъало.

-Х1инца вай дуьйцур уьш муьлха тобанаш ю а, ц1ердешнаш муьлхачу тобанашка декъало а.

-Х1ара дешнаш тобанашка доькъур ду вай.

Слайд: (Нийса иштта хир ду)

Ораматаш аьллачу тобане-мукх, борц, бамба, хьаьжк1а, наьрсаш.

1аламан хиламаш аьллачу тобане-дарц, стелахаьштиг, дог1а, мох, йис.

Дийнаташ аьллачу тобане-1ахар, борз, говр, гомаш, маймал.

Х1уманаш аьллачу тобане-тетрадь, не1, къолам, сурт.

-Х1инца вай билгалдоккхур ду, кхин муьлхачу тобанашка декъало ц1ердешнаш.

Х1ун?-хаттар х1оттадо кхийолчу моссо а х1уманна.

Масала: лам, дитт, стом, дог1а, 1алам, борз, сурт, наьрс, хьаьжк1а.

-1амийнарг т1еч1аг1деш, цхьа т1едиллар кхочушдийр ду вай.

Малх чубуьзна. Бераша аьхка садо1у. Дитташ т1ера г1аш охьаоьгу. Сан деда хьуьнан белхало ву. Меллаша дог1у ло.

— Билгалйохур ю вай предложенин меженаш.

Слайд: (предложенин меженашна к1ел сиз хьакха)

Источник

Видео:Чеченский язык с нуля | уроки чеченского языка | нохчийн мотт | chechen languageСкачать

План урока по чеченскому языку на тему «Ц1ердош легор. Къамелан дакъойх юкъара кхетам» (5 класс)

Урокан ц1е: Ц1ердош легор.Къамелан дакъойх лаьцна юкъара кхетам.

1алашо :Ц1ердешан грамматически билгалонех долу хаарш карладахар,к1аргдар.Ц1ердашо предложенехь до синтаксически г1уллакх къастор.Къамелан дакъойх лаьцна юкъара кхетам балар.

Дешархойн къамел кхиор. Даймахке а, матте а болу безам ч1аг1бар.

Керла кхетамаш: х1орд, х1ордж1аьла, г1оркхма.

Ι.Урокан болх д1ах1оттор.

ΙΙ.Ц1ахь бина болх таллар.

1)Масийттамо ц1ахь язйина сочинени д1айоьшу.Дешархошка хаттарш а долуьйтуш, сочиненеш ешначарна оценкаш йохку.

2)Дешархошка шайга болх байтар д1ахьо шина кепехь:

а)17-чу шардарна бухахь долчу хаттаршна йозанца жоьпаш ло.Даладо масалш.

б) Кхочушдо 17-г1а шардар.

1)Дешархоша жоьпаш ло учебникан 12-чу аг1он т1ехь долчу хаттаршна.Даладо масалш.

2) Х1окху мог1анашкара ца оьшу дешнаш д1адайа:

3)Кхочушде 19-г1а шардар.

4)Муьлха къамелан дакъош ду а хьажий,х1окху кепа нисде дешнаш:

в)маха,къинхетам,стунваша,Ахьъяд,гуьйре, х1орд, х1ордж1аьла, г1оркхма.

г) х1ара, иза,со,тхо,вай,шу,массо а.

-Х1ора дашна х1оттаде хаттар,йийца грамматически билгалонаш.

5)Муха къастор дара х1окху дешнаийн цхьаьнакхетаршна юккъера къаелан дакъош?

Чехка болар-чехка вог1ура

Латта ахка-арахь латта

-Муьлха къамелан дакъа ду къасталуш ца хилча, хуур дуй шуна цуьнан грамматически билгалонаш а,синтаксически г1уллакх а билгалдаккха?

-Вайн талламо х1ун гайти? Муха хуур ду къамелан дакъа нийса билгалдаккха?

-Дешархошца цхьаьна х1окху предложенеш т1ера къамелан дакъош билгалдаккху:

Стагана говза пхьпр хила дуккха хан а, ницкъ а беза.Цуьнан 1еминчу куьйгаша говза юьйцира юткъа бой.

-Хьалхарчу предложенехь говза боху дош муьлха къамелан дакъа ду?Муьлхачу дашца уьйр ю цуьнан?

Говза боху дош ц1ердашца уьйр а йолуш, цунах лозуш хилча, муьлха къамелан дакъа хуьлий лела?(билгалдош).

-Шолг1ачу предложенехь долчу говза бохучу дашна иштта таллам а бой къастадо иза хандашах дозуш хилар а, иза куцдош хилар а.Куцдош х1инца а 1амош дацахь а, иштта кхетам оцу къамелан декъах белча, дешархоша предложенина синтакически къастам беш атта билгалдоккхур ду:говза боху дош ц1ердашца уьйр йолуш делахь-иза къастам бу,ткъа хандешнашца уьйр йолуш делахь-латтам бу(хаттар цхьаъ делахь а)

1)Кхочушдо 24-г1а шардар.Билгалдаха къамелан дакъош.

Асмарт Доккмал цхьа шой биъ бутт жима яра.Цхьайтталг1а шо дара цуьнан.Тойсам цул цхьа шой ах шой жима вара.Уггар жимачу Сацитин ши шо дара.Човка бераш дийшинчуьра г1овттале йоьдура балха.Сатоссуш оза доладора хьелий. Бажа д1абаханчул т1аьхьа ц1а а йог1ий,ц1ахь г1уллакх а дой, балха юхайоьдура иза.Ткъа шаьш дисинчу бераша чоь юха а кегайора.(Х-А.Берасанов)

-Долахь долчу ц1ердешнашна буха сизаш хьакха.

—Бераша бохучу дашна морфологически къастам бе.

—Кегайора бохучу дашна дешх1оттаман къастам бе.

—Жима,жимачу,бераш,бераша бохучу дешнаша лексически маь1на я грамматически кеп хийцина?

Источник